Borobudurlà một công trình kiến trúc Phật giáo. Một số nhà sử học nói rằng cấu
trúc nguyên thủy của nó (tầng thứ nhất và thứ hai) được lập kế hoạch và xây dựng
bởi những người Ấn Ðộ giáo vào khoảng năm 775 sau công nguyên. Khi triều đại
Sailendra (theo đạo Phật) cai trị từ năm 790 đến năm 835, họ đã thay đổi kiến
trúc thành tháp chứa hài cốt và hoàn tất công trình (thêm tầng thứ ba).
Suốt trong thế kỷ thứ 10 và 11, có một sự chuyển tiếp quyền lực từ miền Trung
Java sang phía Ðông Java và các tháp này bị bỏ hoang. Sau nhiều thế kỷ chìm
trong quên lãng, chúng bị chôn dưới lớp tro núi lửa và rừng bắt đầu phát triển.
Borobudur mang ý nghĩa là "Ngọn núi hình thành từ những ưu điểm của Bồ Tát". Ba
tầng của Borobudur đại diện cho ba phần trong vũ trụ theo quan niệm của Phật
giáo. Tầng thấp nhất là nơi mà tinh thần con người bị xâu xé bởi lòng ham muốn.
Tầng giữa: tinh thần con người đã thoát khỏi sự ham muốn nhưng chưa vượt ra khỏi
thế giới vật chất. Tầng cao nhất: tinh thần con người dã được giải phóng khỏi
những ham muốn trần thế. Vì thế, những tháp lớn ở chính giữa đại diện cho cõi
niết bàn thì trống rỗng. Vào năm 1814, những nhà thám hiểm người Anh do Sir
Stamford Raffles dẫn đầu đã phát hiện những pho tượng bị vùi lấp trong các khu
rừng trên đồi. Ðến năm 1900 một ủy ban được lập ra để bảo quản Borobudur.
Ông Thadeus Van Erp, một kỹ sư Hà Lan, vào năm 1907 được chỉ định lãnh đạo công
cuộc phục hồi, nhưng kinh phí hạn chế đã ngăn cản những nỗ lực của Van Erp. Vậy
là Borobudur vẫn ở trong tình trạng hoang phế cho tới năm 1973, khi một hiệp hội
quy tụ 27 quốc gia, Chính phủ Indonesia, UNESCO và nhiều tổ chức tư nhân khác dã
góp kinh phí cho việc phục hồi Borobudur.
Ðề án năm 1973 của UNESCO sử dụng hết 25 triệu USD và 10 năm để hoàn tất việc
phục hồi. Suốt trong thời kỳ phục hồi, đền thờ được tháo dỡ hoàn toàn. Hơn 1
triệu viên đá gồm cả các công trình điêu khắc được cần cẩu nâng ra khỏi khu vực,
được đánh số và chia thành loại nhờ computer.
Trong khi đó, nền của đền thờ được gia cố bằng bê tông và hệ thống thoát nước
được cải tạo trước khi những tảng đá được trả về vị trí nguyên thủy. Trong thời
kỳ phục hồi, những viên đá được lau sạch với tốc độ 200 viên/ngày.
Theo
TBDL